"Αγαπητοί συγχωριανοί μην ξεχνάτε το χωριό μας.Τα σπίτια σας περιμένουν όλες τις εποχές του χρόνου"

Τετάρτη 15 Απριλίου 2015

Καταγραφή των χωριών και οικισμών της επαρχίας Ναυπακτίας

Αν κάποιος περιηγητής   επιχειρούσε να διασχίσει την πάλαι ποτέ επαρχία Ναυπακτίας, με τα σημερινά συγκοινωνιακά μέσα θα απαιτούνταν τουλάχιστον κάποιοι μήνες για να διασχίσει αυτή την απέραντη έκταση με τη μακραίωνη ιστορία. Ναυπακτία σημαίνει πεδινή και ορεινή, θάλασσα και απέραντα βουνά, Κράβαρα και πεδιάδες, μια απείρου κάλλους άγρια αλλά και ήρεμη ομορφιά εκεί όπου οι μύτες των βουνών αγγίζουν τον ουρανό  και ο περιηγητής μπορεί να αγναντεύει προς το παλιό Βενέτικο (τη Ναύπακτο) αλλά και τη λίμνη Τριχωνίδα.
Σε αυτό το λήμμα επιχειρείται μια καταγραφή όλων των χωριών και οικισμών της παλιάς επαρχίας Ναυπακτίας. Ας είναι μια ευκαιρία οι νεότεροι να μάθουν και να αναζητήσουν την ιστορία των χωριών μας.   
Μεγενθύνετε τον χάρτη με κλίκ
Χάρτης ολόκληρης της επαρχίας Ναυπακτίας με τις Κοινότητες και τους οικισμούς
 μέχρι το 1997 που διαιρέθηκε σε Δήμους με το σχέδιο Καποδίστριας
*******
Στους παρακάτω πίνακες φαίνεται η απογραφή του ελληνικού Κράτους   το 1920 με τα χωριά και τους οικισμούς της επαρχίας Ναυπακτίας να διατηρούν την παλιά ονομασία τους.
******* 
Μετά το 1925 αρχίζει σταδιακά ή αντικατάσταση των ονομάτων μερικών χωριών με ελληνικά ονόματα. Παρακάτω υπάρχει πίνακας με  τα Κραβαροχώρια όπως εμφανίζονται στην απογραφή του 1920 και οι νέες ονομασίες που δόθηκαν σε μερικά απο αυτά. 


Ονομασία στα τουρκικά κατάστιχα 1454
Νέα Ονομασία Παλιά Ονομασία
Αμπελακιώτισα Κοζίτσα  Kozica 
Ανθόφυτο Γρανίτσα  Giranica 
Ανω Χώρα Μεγάλη Λομποτινά  Lobotina 
Αράχωβα Αράχωβα  Rahova 
Ασπριάς Ασπριάς  Aspriyas 
Αχλαδόκαστρο Αρτοτίβα  Artotiva 
Γάβρος Δέλγα  Zilga 
Γρηγόρι Γρηγόρι  Igligori 
Δενδροχώρι Τέρνοβα  Tirnova 
Διπλάτανος Τερπίτσα  Tirpitsa 
Ελατόβρυση Βοιτσά  Voyuca 
Ελατού Ελετσού  ilaci 
Ελευθέριανη Ελευθέριανη  Lefteryani 
Καλλονή Στρωμίνιανη  Istirominani 
Καταφύγιο Αμόρανης  Amoryiani 
Κάτω Πλάτανος Βονόρτα  Vonortiya 
Κάτω Χώρα Μικρή Λομποτινά  Pira lobotina 
Κεντρική Ανδροβίσταη Ανδρίβιστα  Derivista 
Κλεπά Κλεπά  Kilipa 
Κοκκινοχώρι Νίσβαρης  Nisvari
Κόνισκα Κόνισκα  Koniska 
Κρυονέρια Κουτουλίστα  Kutliste 
Κυδωνιά Ζηλίστα  Kizonya 
Λιβαδάκι Αβώρανη  Avorani
Λιμνίτσα Λιμνίτσα  Limnista 
Μανδρινή Παλούκοβα Μεγάλη  Balugova 
Νεοχώρι Νεοχώρι  Nihori 
Παλαιόπυργος Βελβίτσαινα  Vilvicena 
Περδικόβρυση Σινίστα  Sinista 
Περίστα Περίστα  Birista 
Πέρκος Πέρκος  Pirtokos 
Πλάτανος Πλάτανος  Pilatanos 
Πόδος Πόδος   Pozos 
Ποκίστα Ποκίστα  Bokista 
Σίμου Σίμου  Simu 
Στράνωμα Στράνωμα  Istirandoma 
Τερψιθέα Βετολίστα  Vitolista 
Χόμορη Χόμορη  Homori 
Χρύσοβο Χρύσοβο  Hirsova 
*******   
Φθάνουμε στο 1961 όπου έχει ολοκληρωθεί σχεδόν η αλλαγή των τοπονυμιών και στην απογραφή εμφανίζονται τα χωριά της επαρχίας Ναυπακτίας με τα ονόματα τους ως τις μέρες μας.
 
Απο την παραπάνω απογραφή του 1961 λείπουν τα εκείθεν του Ευήνου χωριά, δηλαδή ο Διπλάτανος, και η Κόνισκα που απο το 1912 προσαρτήθηκαν  στην επαρχία Τριχωνίδος .
*******   
Με το σχέδιο "Καποδίστριας" και τη δημιουργία των νέων επτά Δήμων της επαρχίας, έγινε ανακατανομή των Κοινοτήτων στον κάθε Δήμο.
Παρατίθενται συγκεντρωτικά όλα τα χωριά και οι οικισμοί τους όπως είναι σήμερα .
Απο την επαρχία Ναυπακτίας προσαρτήθηκαν στο Δήμο Θέρου τα χωριά Διασελάκι και Πέρκος.
Με το σχέδιο Καλλικράτης όλα τα χωριά (πλήν αυτών του Δήμου Θέρμου) προσαρτήθηκαν στον  διευρυμένο Δήμο Ναυπακτίας

1/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΙΡΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤ. ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ (συνέχεια) 
Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί
Αντίρριο Πιτσινέικα
Καραούλια Οικισμός Αντιρρίου Καστράκι (Βρώμιαρη) Οικισμός Πιτσινέικων
Μυρτιά Οικισμός Αντιρρίου Συκιά Οικισμός Πιτσινέικων
Σπαρτοράχη Οικισμός Αντιρρίου Παλιοχωράκι
Μακύνεια ( Μαμάκω) Μικρό Παλιοχωράκι Οικισμός Παλαιοχωρακίου
Αγραπιδόκαμπος Οικισμός Μακύνειας Ξηροπήγαδο
Αγιος Πολύκαρπος Οικισμός Μακύνειας Ριγάνι (Βρόστιανη)
Ρίζα Οικισμός Μακύνειας Διάσελο Οικισμός Ριγανίου
Μολύκρειο Πόρος (Πόριαρης) Οικισμός Ριγανίου
Αγιος Γεώργιος Οικισμός Μολύκρειου Σκάλα
Πλατανιτης Οικισμός Μολύκρειου 5/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΛΑΤΑΝΟΥ
Πλατανίτσα Οικισμός Μολύκρειου Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί
Φραγκέικα Οικισμός Μολύκρειου Αγιος Δημήτριος
2/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΠΟΔΟΤΙΑΣ Αράχωβα
Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί Κρανές Οικισμός Αράχωβας
Αμπελακιώτισα (Κοζίτσα) Παλαιοχώριο Οικισμός Αράχωβας
Αναβρυτή (Βετοψίστα) Αχλαδόκαστρο (Αρτοτίβα)
Ανω Χώρα (Μεγάλη Λομποτινά) Δενδροχώρι (Τέρνοβα)
Ασπριάς Καστανιά
Γραμμένη Οξυά (Σιτίστα) Κάτω Πλάτανος (Βονόρτα)
Γρηγόρι Κλεπά
Ελατόβρυση (Βοιτσά) Λιβαδάκι (Αβόρανη)
Ελατού (Ελετσού) Νεοχώρι
Καλλονή (Στρωμίνιανη) Πετρωτό (Παλιονέχωρο) Οικισμός Νεοχωρίου
Καταφύγιο (Αμόρανη) Καλαθέικα Οικισμός Νεοχωρίου
Γολέμι Οικισμός Καταφύγιου Περδικόβρυση (Σινίστα)
Κάτω Χώρα (Μικρή Λομποτινά) Περίστα
Κεντρική (Ανδροβίστα) Πλάτανος
Σελος  Οικισμός Κεντρικής Χόμορη
Κοκκινοχώρι (Νϊσβαρης) Αγία Τριάδα Οικισμός Χόμορης
Χρύσοβο Οικισμός Κοκκινοχωρίου 6/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΥΛΛΗΝΗΣ
Κρυονέρια (Κουτουλίστα) Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί
Λάλικα Οικισμός Κρυονερίων Ανθόφυτο (Γρανίτσα)
Κυδωνιά (Ζηλίστα) Λεπτοκαρυά Οικισμός Ανθόφυτου
Λεύκα (Παλούκοβα Μικρή) Γάβρος (Δέλγα)
Λιμνίτσα Κουτσογιαννέικα Οικισμός Γάβρου
Μανδρινή (Παλούκοβα Μεγάλη) Δορβιτσά
Πόδος  Ελευθέριανη
Τερψιθέα (Βετολίστα) Μηλιά (Κωλοσύρτης)
3/ KOINOΤΗΤΕΣ ΔΗΜΟΥ ΘΕΡΜΟΥ Παλαιόπυργος (Βελβίτσενα)
Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί Περιβολια Οικισμός Παλιόπυργου
Κόνισκα Ποκίστα
Πούλινος Οικισμός Κόνισκας Σίμου
Αγιος Ιωάννης (Kόκκιανη)  Οικισμός Κόνισκας Κάμπος Οικισμός  Σίμου
Διασελάκι (Σέλψα) Παλαιοχώρι  Οικισμός Σϊμου
Διπλάτανος (Τερπίτσα) Στράνωμα
Πέρκος Ανω Κάμπος Οικισμός Στράνωμας
4/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ Διπόταμα Οικισμός Στράνωμας
Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί Κάτω Κάμπος Οικισμός Στράνωμας
Αφροξυλιά Λουτρα σταχτης Οικισμός Στράνωμας
Βελβίνα Στύλια
Βομβοκού Αγία Τριάδα Οικισμός Στύλιας
Αγιος Βασίλειος Οικισμός Βομβοκούς Φαμίλα
Λεύκα Οικισμός Βομβοκούς Πλατανιάς Οικισμός Φαμίλας
Μάρμαρα Οικισμός Βομβοκούς Συκιά Οικισμός Φαμίλας
Βλαχομάνδρα 7/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΧΑΛΚΕΙΑΣ
Γέφυρα Μπανιά Οικισμός Βλαχομάνδρας Νέα Ονομασία/Παλιά ονομασία Οικισμοί
Σφηκεικα Οικισμός Βλαχομάνδρας Ανω   Βασιλική
Δάφνη Κάτω Βασιλική
Κάτω Δάφνη Οικισμός Δάφνης Πέραμα Οικισμός Κ. Βασιλικής
Λυγιας Οικισμός Δάφνης Γαλατας
Μαμουλάδα Κρυονέρι  Οικισμός Γαλατά
Κάτω Μαμουλάδα Οικισμός Μαμουλάδας Περιθωρι Οικισμός Γαλατά
Ναύπακτος Γαυρολίμνη
Αφροδίτη Οικισμός Ναυπάκτου Χανια γαυρολιμνης Οικισμός Γαυρολίμνης
Βαρούσι Οικισμός Ναυπάκτου Κάτω Καλαβρούζα (Αλμπάνι)
Νεόκαστρο Καλαβρούζα
Παλιάμπελα Οικισμός Νεόκαστρου Τρίκορφο (Μπιζαιδές) 

Κυριακή 5 Απριλίου 2015

Τα πέτρινα γεφύρια της Ναυπακτίας

Του Γ. Τσάμη- Προέδρου Τ.Κ.Πέρκου

«Ο κόσμος φκιάνουν εκκλησιές,φκιάνουν και μοναστήρια,
 φκιάνουν και πετρογέφυρα, για να περνάει ο κόσμος»

Αφορμή γιά την ανάρτηση στάθηκε η εξαιρετική εργασία του κ. Αργύρη Πετρονώτη με θέμα
 «Τα γεφύρια της ευρύτερης περιοχής Ναυπακτίας»  
Μια έρευνα που την ξεκίνησε το 2001 με επισκέψεις στη νότια Ναυπακτία ,και στη συνέχεια στη βόρεια Ναυπακτία (στα Κράβαρα) , στο  παλιό Απόκουρο, και απο την Αρτοτίνα και το Στενό του Λιδωρικιού μέχρι το Μαυρολιθάρι της ορεινής Φωκίδας.. Στο βιβλίο του γίνεται καταγραφή όλων των πετρογεφυριών ακόμη και αυτών που είναι εγκατελειμένα.
Τα γεφύρια αυτά  που καθρεφτίζονται στα νερά του Μόρνου, του Εύηνου και των παραποτάμων τους αποτελούν μοναδική κληρονομιά που γεφυρώνει το χθες με το σήμερα. Αρκετά blogs ιστότοποι έχουν ασχοληθεί με τα γεφύρια μας Τα περισσότερα  γεφύρια  είναι μονότοξα και  κτισμένα σε επιλεγμένα σημεία όπου η κοίτη των ποταμών είναι στενή. Είναι κτισμένα από έμπειρους τεχνίτες και στέκονται υπερήφανα εδώ και πολλά χρόνια σχεδόν παρατημένα στη βαθιά σκιά των νέων οδικών αξόνων. Η θέα τους γεμίζει με δέος τον επισκέπτη . Ας δούμε τα πέτρινα γεφύρια της Ναυπακτίας και όσες φωτογραφίες συλλέξαμε από το διαδίκτυο και κυρίως από πηγές που μνημονεύουμε στο τέλος και ευχαριστούμε για τη βοήθεια τους.

Πέρα απο τις φωτογραφίες με τα κυριότερα πέτρινα γεφύρια της Ναυπακτίας , πλούσιο υλικό προς αναζήτηση παρατίθεται στο τέλος με κατάλογο των γεφυριών της ευρύτερης Ναυπακτίας, απο τον ερευνητή Αργ. Πετρονώτη. Εγινε αναζήτηση για φωτογραφίες στα περισσότερα ,αλλά διαπιστώθηκε οτι πολλές είτε αφορούσαν άλλα γεφύρια ή υπήρχε σύγχυση απόψεων.
                                          
Το γεφύρι της Αρτοτίβας




Φωτο http://www.thermo.gov.gr/Default.aspx?tabid=326



Είναι το μεγαλύτερο και ομορφότερο μονότοξο γεφύρι της Δυτικής Ελλάδας με 25 άνοιγμα και ύψος 12,5 m, χτισμένο - ίσως σε αρχαιότερα θεμέλια - γύρω στα 1450 επί ενετοκρατίας της Ναυπάκτου.Ειναι χτισμένο με ασβεστοκονίαμα .Συνέδεε τη Δυτική Αιτωλία με την ορεινή Ναυπακτία μέχρι το 1950 που κατασκευάσθηκε  ο δρόμος  Θέρμου- Αχλαδόκαστρου-Πλατάνου. Βρίσκεται στον Εύηνο κάτω απο το Αχλαδόκαστρο και μετά τη γέφυρα στο Βαλτσόρεμα
*******
Το κεφαλογιόφυρο
Φωτο-κείμενο : http://klepanafpaktias.blogspot.gr/2008/12/blog-post_17.html
Ένα εξαίρετο μνημείο γεφυροποιίας στις κλεισούρες του Μόρνου κάτω από τον οικισμό Καταφύγιο (Αμόρανη)  που διατηρείται πολύ καλά από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Από το γεφύρι αυτό επικοινωνούσε η Δωρίδα με τη Ναυπακτία, ιδιαίτερα όταν ο Μόρνος κατέβαζε και ήταν αδιάβατος. Από αυτό πέρασαν και βρήκαν καταφύγιο στο κοντινό Μοναστήρι της Βαρνάκοβας οι διασωθέντες της ηρωικής Εξόδου του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826).
*******
Το γεφύρι της Αμπελακιώτισας στον Κάκαβο
Φωτο-κείμενο :
http://klepanafpaktias.blogspot.gr/2009/02/blog-post_21.html
Το γεφύρι κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη θέση υπάρχοντος ξύλινου γεφυριού και ενώνει την Άνω Χώρα με την Αμπελακιώτισσα Tο γεφύρι του Κάκαβου ενώνει στο στενότερο σημείο του, τις απόκρημνες πλαγιές του φαραγγιού. Το χτίσιμο του ανάγεται στα τέλη του 19ου αιώνα. Το μήκος του είναι 15 μέτρα, το πλάτος του περίπου 2 ενώ το ύψος του από την κοίτη του ποταμού ξεπερνάει τα 10 μέτρα.Ολόκληρο το γεφύρι είναι χτισμένο με έξοχη κοκκινωπή πέτρα από τη γύρω περιοχή. Οι Ηπειρώτες μάστορές του χρησιμοποίησαν συνδετικό υλικό την «μουρτζουλάνα» μείγμα άμμου και μιας ύλης αντίστοιχης με το σημερινό τσιμέντο
*******
Γέφυρα Στενών Κλεπάς


Φωτο-κείμενο :http://klepanafpaktias.blogspot.gr/2008/11/blog-post_9958.html
Στα στενά της Κλεπάς υπάρχει ξεχασμένο ένα σπουδαίο πέτρινο γεφύρι. Το γεφύρι της Κλεπάς έφερνε σε επικοινωνία τους κατοίκους της Κλεπάς και της περιοχής της με τα απέναντι χώρια: τα Κρυονέρια, την Ελατόβρυση, κ.ά. Θεωρείται το στενό αυτό του Ευήνου πύλη από την Ευρυτανία στην Αιτωλία .Πρόκειται για γέφυρα με χαμηλωμένο τόξο. Το έργο χρονολογείται σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες στα 1885, καθώς τότε το αναφέρει ο Ανδρέας Καρκαβίτσας. Η καλολαξευμένη αυτή γέφυρα σώζεται μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση.
*******
Το γεφύρι της Δορβιτσάς (Πογωνιάς) στον Κότσαλο



Φωτο http://www.agro-tour.net/
Το γεφύρι της Δορβιτσάς κατασκευάσθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας για να συνδέσει τη Δορβιτσά με τον Πλάτανο. Είναι το μονότοξο γεφύρι της Πογωνιάς στον παραπόταμο του Ευήνου Κότσαλο. Από πάνω του περνούσε το κεντρικό μονοπάτι που οδηγούσε στον Πλάτανο. Η θέση του είναι πλησιέστερα στο χωριό Δορβιτσά.   

*******
Το γεφύρι της Αμορανης (Καταφύγιο) στο αμορανίτικο ρέμα



Φωτο-κείμενο : http://www.katafigio-amorani.gr/index.php/katafigio/61-to-gefyri-stis-taratses.html 
Βρίσκεται στον παραπόταμο Φονιόρεμα του Μόρνου, έχει άνοιγμα 10 μέτρα και εξυπηρετούσε την επικοινωνία μεταξύ των χωριών Καταφύγιο-Αναβρυτή με τα χωριά Ασπριά- Κοκκινοχώρι .Στον παραπόταμο του Μόρνου Φονιόρεμα. Δ.Δ. Αποδοτιάς, στη θέση Ταράτσες. Το άνοιγμα τον γεφυριού είναι δώδεκα μέτρα, το ύψος του από τη στάθμη του νερού είναι επτά μέτρα, το δε πλάτος του είναι τρία μέτρα. Το γεφύρι χτίστηκε περίπου το 1800   .

*******
Το γεφύρι του Πόριαρη


Φωτο-κείμενο :http://www.e-nafpaktia.gr/
Βρίσκεται στο συνοικισμό Πλατανιά της Φαμίλας , στον Κάμπο Σίμου. Χτίστηκε το 1830, είναι μονότοξο και καλοσυντηρημένο.
*******
Το γεφύρι στο Πλατανόρεμα


Βρίσκεται στο Μολύκρειο, στο ρέμα του Πλατανίτη, μεταξύ Αντιρρίου και Ναυπάκτου .Μονότοξο γεφύρι χτισμένο στα μέσα του 19ου αιώνα

*******
Τα γεφύρια στο ρέμα Βοιδοφάενα

Φωτο http://www.agro-tour.net/
Πάνω στον επαρχιακό δρόμο που ενώνει τη Ναύπακτο με το Θέρμο, ο οποίος βρίσκεται στην ίδια χάραξη με το αρχαίο μονοπάτι, συναντούμε το ρέμα Βοϊδοφάενα. Στο διάστημα από τον αυχένα στα Πιτσιναίϊκα έως τον οικισμό Χάνι Μπανιά, διερχόμαστε από εννέα συνολικά μικρά πέτρινα γεφύρια, πραγματικά έργα τέχνης και μνημεία της νεότερης ιστορίας. Κατασκευάστηκαν όλα στα τέλη του 19ου αιώνα, στα πλαίσια συγκοινωνιακού έργου την εποχή του Χαρίλαου Τρικούπη.
                                                 *******
                                        Τα καρέλια του Εύηνου
Θα αναφερθούμε και στις κρεμαστές συρματογέφυρες (τα καρέλια) που υπήρχαν στον ποταμό Εύηνο Χρησιμοποιούνταν σε ποτάμια με πλατιά κοίτη που δεν ήταν εύκολο να κατασκευαστούν γέφυρες. Τέτοιο γεφύρι υπήρχε στη θέση Κόνισκα-Πέρκος και υπάρχει και στη Δοσούλα Κάτω Χρυσοβίτσας.
                                                                
Η κρεμαστή συρματογέφυρα στην αφετηρία του μονοπατιού για το γεφύρι της Αρτοτίβας. Η «ένωση» Θέρμου και Ναυπακτίας
Αντικατέστησε το 1965 το "Καρέλι". Η Στράνωμα, λόγω της γειτνίασής της με το Θέρμο και την έλλειψη συγκοινωνίας με τη Ναύπακτο, ήταν περισσότερο προσανατολισμένη προς αυτό. Όμως το μεγάλο εμπόδιο ήταν ο Εύηνος, γνωστός και ως Φίδαρης, που εκτός από τους θερινούς μήνες, ήταν αδιάβατος. Στην αρχή υπήρχαν περαματάρηδες που για πολλά χρόνια χρησιμοποιούσαν βάρκα. Όταν όμως αναποδογυρίστηκε κάποτε η βάρκα, φτιάχτηκε αρχικά μια σχοινογέφυρα που αποδείχθηκε πολύ επικίνδυνη. Έτσι, μεταπολεμικά, με μπροστάρη τον τότε δάσκαλο Δημήτρη Χαραλαμπόπουλο έγινε έρανος και φτιάχτηκε το "Καρέλι". Είναι ένα ξύλινο κουτί που στηρίζεται με 4 καρούλια σε 2 χοντρά σύρματα, στερεωμένα σε μεγάλα πλατάνια των οχθών του ποταμού. Αντικαταστάθηκε στα 1965 από συρματογέφυρα που έχει 4 σύρματα, 2 παράλληλα σε κάθε πλευρά. Στα κάτω σύρματα στηρίζονται σανίδες ενώ στα πάνω κρατιέται ο διαβάτης. 
______________________________________________________________________


Παρατίθεται  κατάλογος όλων των  πέτρινων γεφυριών της ευρύτερης Ναυπακτίας απο την αξιόλογη εργασία του κ. Αργ. Πετρονώτη. Αναφέρεται όχι μόνο στα εμφανή και συντηρημένα γεφύρια αλλά και σε γκρεμισμένα, αφανισμένα ή σε μαρτυρίες ύπαρξης τους
Α΄Λεκάνη Μόρνου Γ΄Ζώνη μεταξύ Ναυπακτίας -Αγρινίου
Γεφύρια Παραπόταμων 14/ Τα γεφύρια του Αλάμπεη 28/ Μονότοξο στο "Στενό" χωριού Μελίγκοβα
1/ Δυο μονότοξα ανάμεσα Στρόμη και Μαυρολιθάρι (στρομίτικο ρέμα) 15/ Στο ποταμάκι "Κρυονέρι" στο "Δώθε Αγγελόκαστρο" Στον παραπόταμο "Φειδάκια"
2/ Της  Αμόρανης (Καταφύγιο) στο αμορανίτικο ρέμα Δ' Λεκάνη Εύηνου 29/ Το Βασιλικό Πέραμα Α'
3/ Μέσα στην Αμόρανη (Θέση Πουρί) Γεφύρια αριστερών παραπόταμων Ευήνου 30/ Το Βασιλικό Πέραμα Β΄'
4/ Της Γριάς στο Γρανιτσιώτικο Ρέμα 16/ Στον Κάκαβο Κότσαλου 31/ Στο δρόμο Θέρμος-Κόνισκα στη Μάντρα 
Στον ίδιο το Μόρνο 17/ Της Χόμορης δυο ερειπωμένα γεφύρια 32/ Στο δρόμο Θέρμος-Προυσσος στη Στριγανιά
5/ Στου "Στενού"στο παλιό γεφύρι κοντά στο Λιδωρίκι 18/ Της "Πογωνιάς" Δορβιτσάς Στον ίδιο τον Εύηνο
6/ Στου "Ρέρεση" 19/ Στο Γερακάρι κάτω από Δορβιτσά 33/ Γεφύρι ανάμεσα Ζηλίστα-Σιτιστα
7/ Το Κεφαλογιόφυρο στην πεδιάδα Ναυπάκτου 20/ Πριν τα Διπόταμα (συμβολή Κότσαλου-Εύηνου) 34/ Στα Στενά της Κλεπάς
Β΄Περιοχή Ναυπακτου και Βαράσοβας 21/ Του Πόριαρη πλησίον οικισμού Κάμπου Σύμης 35/ Η Παλιοκαμάρα της Αράχωβας
Σε ρεματα που χύνονται στο Κορινθιακό 22/ Εννέα μονότοξα γεφύρια στον ποταμό "Βοιδοφάενα" 36/ Η Γέφυρα της Αρτοτίβας
8/ Της Βαριάς επι της Ε.Ο. Ναυπάκτου -Θέρμου 23/ Στο "Φονόρεμα" 37/ Στη θέση Πόρος
9/ Στο Πλατανόρεμα μεταξύ Ναυπάκτου -Αντιρρίου Γεφύρια δεξιών παραπόταμων Ευήνου 38/ Γιοφυρόλογγος κάτω από το Καστράκι (Βρώμιαρη)
10/ Στο Υψωμα Αγίου Παντελεήμονος 24/ Γιδομαντρίτης θέση "Λογγιές"
11/Του Χαλούλ Αγά στη Μακύνεια 25/ Σε παράρεμα του Γιδομαντρίτη στο Κοσινόρεμα
12/ Στο Ριζόρεμα Μαγκλαραίικα-Κολοβαίικα 26/ Σε παράρεμα του Κοσσινορέματος  σττην Αμβρακιά
13/ Της Γλύφας στο Γαλατά 27/ Η μονότοξη "Καμαρούλα" στο Χάνι Σκά









ΠΗΓΕΣ
Αναδημοσίευση φωτογραφιών απο τους ιστότοπους
http://klepanafpaktias.blogspot.gr/
http://www.agro-tour.net/
http://www.agrinioculture.gr/2012/06/05/